ცილოვანი შეიკები და ნაწლავის სიმსივნის რისკი – რას გვიმალავს “ჯანსაღი კვების” მოდა? -გიორგი ფხაკაძე ფარული რისკების შესახებ საუბრობს

ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი

sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა

დღეს, როდესაც ჯანმრთელი ცხოვრების წესი და სპორტი მოდად იქცა, ცილოვანი ფხვნილების და ე.წ. “შეიკების” მოხმარება მილიონობით ადამიანისთვის ყოველდღიურ ჩვევად იქცა. თუმცა, ბოლო კვლევებმა და ექიმთა გაფრთხილებებმა აჩვენა, რომ ეს “ჯანსაღი” ჩვევა შესაძლოა რეალურად საფრთხეს უქმნიდეს ნაწლავის ჯანმრთელობას და ზრდიდეს სიმსივნის რისკს.

ლონდონის იმპერიული კოლეჯის კოლორექტალური ქირურგი, დოქტორი ჯეიმს კინროსი, მკაცრად აფრთხილებს:

“ცილოვანი ფხვნილები განსაკუთრებით ცუდად მოქმედებს ნაწლავის მიკროფლორაზე. ისინი იწვევენ ქრონიკულ ანთებას, რაც პირდაპირ უკავშირდება ნაწლავის სიმსივნის განვითარებას.”

მისი თქმით:

• ცილოვანი ფხვნილების მეტაბოლიზმისას წარმოიქმნება ტოქსინები, რომლებიც იწვევს ანთებით პროცესებს ნაწლავში

• ეს ფხვნილები ძალად იცვლიან მიკროფლორას, აყალიბებენ დისბალანსს

• შედეგად, იზრდება დნმ-ის დაზიანების რისკი და კიბოს ალბათობა

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი საქართველოშიც?

• ბოლო 30 წლის განმავლობაში ახალგაზრდებში ნაწლავის სიმსივნის შემთხვევები გაიზარდა 80%-ით
• საქართველოშიც ყოველდღიურად იზრდება მაღალდამუშავებული, შეფუთული ცილოვანი პროდუქტის მოხმარება
• სპორტდარბაზებში, დიეტურ კონსულტაციებსა და სოციალურ მედიაში ხშირად რეკლამირდება შეიკები — უმეტესად ემულგატორებით, ხელოვნური ტკბილეულითა და დაბალი ხარისხის ცილებით სავსე პროდუქტები

სხვა კვლევების მიგნებები

• ASCO-ის (ამერიკული ონკოლოგიური საზოგადოება) კვლევამ აჩვენა, რომ ანთებითი დიეტით კვება ზრდის სიმსივნის გამწვავების რისკს 38%-ით

• 2024 წლის კვლევა ჟურნალ Nutrients-ში მიუთითებს, რომ ცილოვან ფხვნილებში არსებული ემულგატორი „კარაგენანი“ ნაწლავში გარდაიქმნება ტოქსიკურ ნივთიერებად, რომელიც იწვევს მიკროფლორის დაზიანებას და ანთებას

• ბრაზილიის კვლევამ აჩვენა, რომ ერთი ჩვეულებრივი ცილოვანი შეიკი (160 კკალ) ისეთივე საფრთხეს წარმოადგენს ორგანიზმისთვის, როგორც დაბალკალორიული ტკბილეული

რაზე მოგვიწოდებენ ექსპერტები?

• უარი თქვით ფხვნილოვან ფორმულებზე, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ მათი ეტიკეტი სავსეა დანამატებით

• ერიდეთ ხელოვნურ დამატკბობლებს, როგორიცაა „სუქრალოზა“, „ასესულფამი“ ან „მალტოდექსტრინი“

• არ გამოიყენოთ ცილოვანი შეიკები, როგორც ყოველდღიური კვების ჩანაცვლება

“თქვენ არ გჭირდებათ ვეგანობა, მაგრამ არც ის, რომ ყოველ ჭამაზე ხორცი ან ცილოვანი ფხვნილი მიიღოთ.”

— დოქტორი ჯეიმს კინროსი

• მიირთვით ბუნებრივი ცილოვანი წყაროები – ლობიო, ოსპი, თევზი, კვერცხი
• შეამცირეთ ულტრამუშავებული პროდუქტების წილი რაციონში
• დაუბრუნდით მარტივ, ბალანსირებულ ქართულ სამზარეულოს – სადაც ცილა და ბოჭკო თანაბრად არის წარმოდგენილი
• წელიწადში ერთხელ გაიკეთეთ პროფილაქტიკური გამოკვლევა, განსაკუთრებით თუ ოჯახში არის ონკოლოგიური ისტორია

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.