საქართველოში არსებული მდგომარეობა მეტად საგანგაშოა -ულტრაპროცესირებული საკვები კლავს

საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე

ახალი კვლევა დიდ ბრიტანეთში – შოკისმომგვრელი შედეგი

Sky News-ის ინფორმაციით, ლონდონის იმპერიული კოლეჯის მიერ ჩატარებული კვლევა აჩვენებს, რომ ულტრაპროცესირებული საკვები (UPF) – მაგალითად: ბურგერები, ძეხვეული, ჩიფსები, ტკბილეული, გაზიანი სასმელები და მზა საკვები – შესაძლოა გადამწყვეტი როლი თამაშობდეს ათასობით ადამიანის სიკვდილის მიზეზში ყოველწლიურად დიდ ბრიტანეთში.

მკვლევართა ჯგუფმა დაასკვნა, რომ:

• ამ საკვებმა მნიშვნელოვნად გაზარდა გულის დაავადებების, დიაბეტის და სიმსივნეების გავრცელება

• ადამიანები, რომლებიც ყოველდღიურად დიდ რაოდენობას იღებენ ასეთ პროდუქტებს, 50%-ზე მეტით მაღალი რისკის ქვეშ არიან

• მრავალი პროდუქტი მოიხმარება ბავშვების, მოზარდებისა და დაბალშემოსავლიანი ოჯახების მიერ

რა არის ულტრაპროცესირებული საკვები?

ეს არის ისეთი პროდუქტები, რომლებიც მზადდება მრავალი საფეხურის ტექნოლოგიური დამუშავების გზით და შეიცავს:

• ქიმიურ დანამატებს, არომატიზატორებს, სტაბილიზატორებს

• მაღალი დოზით შაქარს, მარილს, არაჯანსაღ ცხიმებს

• გემოვნების გამაძლიერებლებს (მაგალითად: გლუტამატი)

• პროდუქტის ვადის გასახანგრძლივებლად გამოყენებულ ქიმიკატებს

საქართველოში არსებული მდგომარეობა – ვითარება მეტად საგანგაშოა

• საქართველოში არ არსებობს ეფექტური კონტროლი და რეგულაცია ულტრაპროცესირებულ საკვებზე.
• მაღაზიებში ფართოდ იყიდება დაბალი ხარისხის ფაფები, ტკბილეული, მზა ბურგერები, ჰოთ-დოგები, ჩიფსები და გაზიანი სასმელები, რომლებიც ბავშვებისთვის ხელმისაწვდომია ყოველდღიურად.
• საკვები წარდგენილია ხშირად როგორც „მეგობრული“, „გემრიელი“ ან „საჯარო სკოლებისთვის დამზადებული“ – მაგრამ რეალურად პროდუქტები შეიცავს გადაჭარბებულ შაქარს, მარილსა და ხელოვნურ დანამატებს.
• საქართველოში არ არსებობს ეტიკეტირების მკაცრი მოთხოვნები, რაც იმას ნიშნავს, რომ მომხმარებელი არ იცის, რას ჭამს.

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„დღეს საქართველოში თითოეულ მაღაზიაში იყიდება პროდუქტები, რომლებიც დიდი ბრიტანეთის კვლევის მიხედვით პირდაპირ კავშირშია სიკვდილიანობასთან. თუ არ დავიწყეთ განათლება, რეგულაცია და მკაცრი მონიტორინგი, საქართველოში გაუარესდება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, სიმსუქნისა და კიბოს მაჩვენებლები – და ყველაზე დიდ ფასს გადაიხდიან ბავშვები.“

რა უნდა გავაკეთოთ როგორც საზოგადოებამ?

• იფორმირება – მშობლებს, პედაგოგებს და თავად ბავშვებს უნდა ავუხსნათ ამ საკვების რისკები
• შეგნებული არჩევანი – ვიყიდოთ უბრალო, ნაკლებად დამუშავებული პროდუქტი: მარცვლეული, ხილი, ბოსტნეული
• ეტიკეტების კითხვა – გადავამოწმოთ შაქრისა და მარილის შემცველობა
• მთავრობების პასუხისმგებლობა – შემოიღონ რეგულაციები და აკრძალვები სკოლების მენიუებში ულტრაპროცესირებული პროდუქტებისგან

• Sky News. Ultra-processed foods could be linked to thousands of UK deaths a year, study suggests.

• Monteiro CA et al. Ultra-processed foods and human health: What do we already know? Public Health Nutrition. 2018

• Harvard School of Public Health. The dangers of ultra-processed food

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD).

პროფესორი ფხაკაძე არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, WHO-ს ექსპერტი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სფეროში.

გაავრცელეთ ეს ინფორმაცია – ყოველდღიური საკვები შეიძლება იყოს ნელი მკვლელი, თუ მას სიფრთხილით არ მივუდგებით. განათლება = სიცოცხლე.