საგანგაშო კვლევა: განსაკუთრებით 30–69 წლამდე ასაკის ადამიანებისთვის – ულტრადამუშავებული საკვები ზრდის ნაადრევი სიკვდილის რისკს

განსაკუთრებით 30–69 წლამდე ასაკის ადამიანებისთვის

სპეციალურად www.sheniekimi.ge-სთვის

ახლახან გამოქვეყნებული მასშტაბური მეტა-ანალიზი, რომელშიც 240,000-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა, ადასტურებს, რომ ულტრადამუშავებული საკვების მოხმარება მნიშვნელოვნად ზრდის ნაადრევი სიკვდილის რისკს.

კვლევის თანახმად, დიეტაში ყოველი დამატებითი 10%-ით ულტრადამუშავებული საკვების რაოდენობა ზრდის სიკვდილის რისკს 3%-ით — ეს განსაკუთრებით სერიოზული სიგნალია იმ ასაკობრივი ჯგუფისთვის, რომელსაც ჯერ კიდევ აქვს პრევენციის შანსი: 30–69 წელი.

რას გულისხმობს ულტრადამუშავებული საკვები?

ბრაზილიელი მკვლევრის, პროფესორ კარლოს აუგუსტო მონტეიროს განმარტებით, ულტრადამუშავებული საკვები არის:

• პროდუქტი, რომელიც არ შეიცავს ნატურალურ ინგრედიენტებს

• მზადდება ქიმიური პროცესებით

• ხშირად შეიცავს ხელოვნურ დანამატებს, არომატიზატორებს, საღებავებსა და ემულგატორებს

• წარმოადგენს ინდუსტრიულად შექმნილ “მომხიბვლელ”, სწრაფად მოსამზადებელ, მაგრამ ჯანმრთელობისთვის საზიანო პროდუქტს

კვლევის ძირითადი შედეგები:

• ულტრადამუშავებული საკვების 10%-ით მატება — ზრდის ნაადრევი სიკვდილის რისკს 3%-ით

• მცირე კვლევები 2024 წელს აჩვენებს:

50%-ით გაზრდილი გულისა და სისხლძარღვთა დაავადების რისკი

55%-ით გაზრდილი სიმსუქნის მაჩვენებელი

53%-ით მეტი შფოთვა და დეპრესია

41%-ით მეტი ძილის დარღვევა

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი?

ამჟამად აშშ-ში:

• მოზრდილი მოსახლეობის 60% დიეტა შედგება ულტრადამუშავებული საკვებისგან

• საკვების მთლიანი მარაგის 70%-ზე მეტი წარმოადგენს ამ ტიპის პროდუქტს

ეს მონაცემები მხოლოდ ამერიკას არ ეხება — საქართველოშიც იზრდება სწრაფი და დამუშავებული საკვების მოხმარება, განსაკუთრებით ახალგაზრდა თაობაში. სწორედ ახლაა დრო, რომ განათლების გზით ვაჩვენოთ საზოგადოებას, რა განსხვავებაა ნამდვილ და იმიტირებულ საკვებს შორის.

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ულტრადამუშავებული საკვები არ არის უბრალოდ სწრაფად მოსამზადებელი — ეს არის ჩუმი საფრთხე, რომელიც ნელ-ნელა აზიანებს ჩვენს იმუნურ, გონებრივ და გულ-სისხლძარღვთა სისტემას. სწორი კვება, ნატურალური პროდუქტები და საკვების გაშიფვრა — ეს უნდა იყოს ჩვენი მომავლის სტრატეგია.“

• Science Direct, 2025

• Monteiro CA et al., NOVA classification

• American Journal of Clinical Nutrition, 2024

• CDC, WHO და Harvard TH Chan School of Public Health

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე. პროფესორი ფხაკაძე არის WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი ჯანდაცვის საკითხებში.