როდის არის დაბალი წნევა საშიში – გამომწვევი მიზეზები, სიმპტომები და პრაქტიკული რჩევები

დაბალი წნევა, რომელიც მედიცინაში ცნობილია როგორც არტერიული ჰიპოტენზია, საკმაოდ გავრცელებული მდგომარეობაა და მისი გავლენა ადამიანების ყოველდღიურობაზე ხშირად შეუმჩნეველი რჩება. ზოგიერთი შემთხვევა სრულიად უვნებელია, თუმცა, არის სიტუაციები, როდესაც წნევის ვარდნა შესაძლოა სერიოზულ საფრთხედ იქცეს.

დერმატო-ვენეროლოგი, მედიცინის დოქტორი ზაზა თელია გადაცემაში “დილა მშვიდობისა საქართველო” საუბრობს, რატომ შეიძლება, გვქონდეს, დაბალი წნევა და რა სიმპტომებით ვლინდება ის:

„დაბალ წნევად შეიძლება ჩაითვალოს 90 სისტოლური და 60 დიასტოლური, ანუ ზედა და ქვედა მაჩვენებელი და ამაზე ნაკლები. შესაძლებელია, ადამიანი დაბალი წნევის მატარებელი იყოს და თავს კარგად გრძნობდეს. თუ უსიმპტომოდ მიმდინარეობს და შემაწუხებელი არ არის, ეს იმას ნიშნავს, რომ შესაძლოა, გენეტიკურად მატარებელი ხართ“

როგორ განისაზღვრება დაბალი წნევა?

ჰიპოტენზიად ითვლება არტერიული წნევა, როდესაც სისტოლური მაჩვენებელი 90 mmHg-ზე ნაკლებია, ხოლო დიასტოლური — 60 mmHg-ზე დაბალი. თუმცა, თითოეული ადამიანის ორგანიზმი ინდივიდუალურია და ზოგს დაბალი წნევა სავსებით ნორმალურად ეჩვენება — განსაკუთრებით, თუ თანმხლები სიმპტომები არ ახასიათებს.

ძირითადი სიმპტომები:

თუ ადამიანი გრძნობს ერთ ან რამდენიმე ქვემოთ ჩამოთვლილ სიმპტომს, შესაძლოა საქმე პათოლოგიურ ჰიპოტენზიასთან გვქონდეს:

• თავბრუსხვევა და ბუნდოვანი მხედველობა

• გულისრევა ან გულის წასვლის შეგრძნება

• სისუსტე და ენერგიის ნაკლებობა

• არარეგულარული ან ჩქარი გულისცემა

• დაბნეულობა და კონცენტრაციის გაძნელება

• ზოგადი სხეულის სიჭრელე

• დაღლილობის გრძნობა, განსაკუთრებით ადგომისას ან ჭამის შემდეგ

რატომ ვაწყდებით დაბალ წნევას?

ჰიპოტენზიის გამომწვევი ფაქტორები მრავალფეროვანია და მოიცავს როგორც ცხოვრების წესს, ისე შესაძლო ჯანმრთელობის პრობლემებს:

📌 ფიზიოლოგიური და დროებითი მიზეზები:

• დილით წნევის ვარდნა — ღამით სისხლის მიმოქცევა ნელდება, რაც დილას დაბალი წნევით ვლინდება

• ორთოსტატული ჰიპოტენზია — წოლის ან ჯდომის შემდეგ სწრაფი ადგომისას ხშირია თავბრუსხვევა

• პოსტპრანდიალური ჰიპოტენზია — ჭამის შემდეგ, სისხლის მეტი ნაწილი კუჭისაკენ მიემართება, რაც წნევას ამცირებს

• დეჰიდრატაცია — გაუწყლოება სისხლის მოცულობას ამცირებს და შესაბამისად — წნევასაც

• რელაქსაცია და მედიტაცია — ზედმეტი სიმშვიდისას წნევა ბუნებრივად ეცემა

• დაბალი ტემპერატურა — სიცივის პირობებში სისხლძარღვები იკუმშება და წნევა მცირდება

📌 პათოლოგიური და ქრონიკული მდგომარეობები:

• გულის უკმარისობა ან ინფარქტი

• შაქრიანი დიაბეტი და პარკინსონის დაავადება

• თირკმელზედას ჰორმონალური დარღვევები

• სერიოზული ინფექცია, ტრავმა ან შოკი

• ორსულობის ადრეული ეტაპები

• გენეტიკური განწყობა — დაბალი წნევა შესაძლოა ოჯახში გადადიოდეს

• ზოგიერთი მედიკამენტი, მათ შორის წნევის დასარეგულირებელი ან ანტიდეპრესანტები

ხშირად დასმული კითხვა: ზრდის თუ არა კოფეინი წნევას?

საზოგადოებაში გავრცელებულია მოსაზრება, რომ ყავის ან კოფეინის შემცველი პროდუქტების მიღება წნევას ზრდის. თუმცა, თანამედროვე კვლევების თანახმად, კოფეინის გავლენა დროებითია და არ იძლევა მუდმივ ეფექტს — მით უმეტეს, რეგულარულად მისი მოხმარებისას ორგანიზმი ეჩვევა.

როგორ ვმართოთ დაბალი წნევა?

✅ სასარგებლო რჩევები:

• მიიღეთ საკმარისი სითხე, განსაკუთრებით — მარილოვან-შაქრიანი ხსნარები (სასარგებლოა მარილიანი წყალი მცირე დოზით)

• ჭამეთ ხშირად და მცირე ულუფებით — თავიდან აიცილეთ გადაჭარბებული კვება

• ავდექით ნელა, განსაკუთრებით დილის საათებში

• თავიდან აიცილეთ ხანგრძლივი წოლა ან ერთ პოზაში გაჩერება

• ფიზიკური აქტივობა — ყოველდღიური ვარჯიში აუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას და ხელს უწყობს წნევის დაბალანსებას

• მოერიდეთ უგუნებობას, სტრესს და უძილობას

როდის მივმართოთ ექიმს?

თუ დაბალი წნევა მუდმივად გაწუხებთ და თან ახლავს ძლიერი სიმპტომები, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს. საჭირო იქნება გამოკვლევები, რათა გამოირიცხოს ისეთი სერიოზული დაავადებები, როგორიცაა გულის დაავადება, ენდოკრინული პრობლემები ან ნევროლოგიური დარღვევები.

• დაღლილობა (გონების უეცარი, დროებითი დაკარგვა)
• სისუსტე
• ბუნდოვანი ხედვა
• სწრაფი ან არარეგულირებული გულისცემა
• დაბნეულობა, როცა ადამიანი გაფანტულია
• გულისრევა, ან შეგრძნება, თითქოს ავად გახდება
• ზოგადი სისუსტე

თავის ტკივილი უპირატესად ჰიპერტენზიას, ანუ წნევის მატებას ახასიათებს. თუმცა შესაძლებელია, დაბალი წნევის დროსაც გამოიხატოს. ახსნის მექანიზმის არის ის, რომ თავის ტვინს სისხლი აკლდება, სისხლის მიმოქცევა ნაკლებია და ეს დისკომფორტს იწვევს.

სხვა მიზეზები:

• მედიკამენტები – წნევის მედიკამენტები, ანტიდეპრესანტები შეიძლება, წნევას ამცირებდნენ;
• ისეთი სერიოზული პრობლემები, როგორებიცაა გულის უკმარისობა და გულის შეტევა – ამ შემთხვევაშიც შეიძლება, ჰიპოტენზია დაფიქსირდეს. როგორც იცით, გულის შეტევის დროს ჰიპერტენზია უფრო ხშირია, მაგრამ ჰიპოტენზიაც შეიძლება დაფიქსირდეს;
• შაქრიანი დიაბეტი, პარკინსონის დაავადება შეიძლება ჰიპოტენზიის მიზეზი იყოს;
• თირკმელზედა ჯირკვლის დაავადებების დროსაც შესაძლოა, ჰიპოტენზია გამოიხატოს;
• სერიოზული ტრავმა ან შოკი;
• ადრეული და შუა ორსულობის პერიოდში შეიძლება, ჰიპოტენზია დაფიქსირდეს;
• ასევე, ხანგრძლივი წოლის შემდეგაც;
• დეჰიდრატაციაც შეიძლება ჰიპოტენზიის გამომწვევი მიზეზი იყოს;
• გენეტიკური ფაქტორი მნიშვნელოვანია – თუ მშობელი დაბალი წნევის მატარებელია, შესაძლოა, შვილსაც გადაეცეს.