კლეფედრონი – აკრძალული და სიცოცხლისთვის საშიში ნივთიერება
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD)
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, WHO-ს ექსპერტი
რა არის კლეფედრონი?
კლეფედრონი (4-CMC ან 4-chloromethcathinone) არის სინთეზური კატინონის ჯგუფის ფსიქოაქტიური ნივთიერება, რომელიც ქიმიურად წააგავს ამფეტამინებსა და კათინონებს. იგი პირველად გამოჩნდა ბაზარზე ე.წ. „ლეგალური მაღაზიების“ მეშვეობით ევროპაში 2014 წლისთვის. ხშირად იყიდება ფხვნილის ან ტაბლეტის სახით და უმეტესად გამოიყენება როგორც ნარკოტიკული საშუალება ახალგაზრდებში.
რატომ არის კლეფედრონი აკრძალული?
კლეფედრონი არამხოლოდ არალეგალურია, არამედ ძალიან ტოქსიკური და სიცოცხლისთვის საშიში. მისი გამოყენება იწვევს:
- სწრაფად განვითარებად ფსიქოლოგიურ და ფიზიკურ დამოკიდებულებას
- აკვიატებულ ქცევებს, პარანოიდულ და ფსიქოზურ მდგომარეობებს
- ძლიერი აგრესიის, პანიკის და დაბნეულობის ეპიზოდებს
- გულ-სისხლძარღვთა გართულებებს (არითმია, ჰიპერტენზია, გულის გაჩერება)
- ტვინის სტრუქტურულ და ქიმიურ დაზიანებას
2020 წლის მონაცემებით, კლეფედრონის მოხმარების შემთხვევებმა არაერთ ევროპულ ქვეყანაში გამოიწვია სიკვდილიანობა – ხშირ შემთხვევაში პოლიფარმაკოლოგიური (მრავალ ნივთიერებასთან ერთად გამოყენება) ან სუიციდური ქცევების ფონზე.
რა ზეგავლენას ახდენს კლეფედრონი ორგანიზმზე?
კლეფედრონი მოქმედებს დოფამინისა და სეროტონინის სისტემებზე – ის აღძრავს, მაგრამ შემდეგ ახშობს და იწვევს ნევროლოგიური სისტემის დამანგრეველ დეგენერაციას:
- ნეიროქიმიური დარღვევა – გადაჭარბებული სტიმულაცია იწვევს უჯრედული დაღლილობისა და თვითგანადგურების პროცესს
- დოპამინური რეცეპტორების დახშობა – რაც ნიშნავს მოტივაციის, ენერგიისა და ემოციური სტაბილურობის დაკარგვას
- კოგნიტიური დარღვევები – მეხსიერების დაქვეითება, ყურადღების დეფიციტი, რეალობის აღქმის დარღვევა
გართულებები და გრძელვადიანი შედეგები
კლეფედრონის მოხმარება შესაძლოა დასრულდეს:
- მოულოდნელი სიკვდილით – კარდიოტოქსიკური ეფექტის გამო
- განმეორებადი ფსიქოზით – თვეებისა და წლების განმავლობაში
- ნარკომანიით – რის ფონზეც ადამიანს სჭირდება დოზის მუდმივი გაზრდა
- სოციალური იზოლაციით და სამართლებრივი პრობლემებით
- ნევროლოგიური დეფიციტით – პიროვნების დეგრადაციით
საქართველოში კლეფედრონის სტატუსი
კლეფედრონი საქართველოში აკრძალულია და შეტანილია ნარკოტიკების იმ სიაში, რომლის ფლობა, გაყიდვა ან მოხმარება სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას იწვევს. მასთან დაკავშირებით არაერთხელ დაფიქსირდა ინტოქსიკაციის და გადაუდებელი სამედიცინო დახმარების საჭიროება, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი
„კლეფედრონი არის ერთ-ერთი ყველაზე სახიფათო ახალი სინთეზური ნარკოტიკი, რომელსაც დღეს ახალგაზრდები ხშირად უყურებენ როგორც „მოადუნებელსა“ ან „გასართობს“. სინამდვილეში ის კლავს არა მხოლოდ სხეულს, არამედ ადამიანის ფსიქიკას, პიროვნებას, მომავალს. საზოგადოებამ უნდა გაიაზროს, რომ ეს ნივთიერება არ არის თამაში – ეს არის ნელი სიკვდილი.“
წყაროები:
- European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA). “4-CMC: Report on the risk assessment.” 2017.
https://www.emcdda.europa.eu/publ…/risk-assessments/4-cmc_en
- UNODC Early Warning Advisory. “4-CMC – Drug profile.”
https://www.unodc.org/…/9b2a4d94-d69c-4e28-936b-35ef1f924ff2
- German Federal Criminal Police Office (BKA). “New Psychoactive Substances: Risk Potential of 4-CMC.” 2019.
- World Health Organization. “Update on NPS trends.” Geneva, WHO, 2022.
- Miliano C et al. “Neuropharmacology of synthetic cathinones: Focus on 4-CMC.” Neuroscience Letters. 2021.
გაიგეთ მეტი:
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე. პროფესორი ფხაკაძე არის WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი ჯანდაცვის საკითხებში.
⸻
გთხოვთ გაუზიარეთ ეს პოსტი მშობლებს, მასწავლებლებსა და ახალგაზრდებს – ცოდნა გადაარჩენს სიცოცხლეს!
#გიორგიფხაკაძე #drpkhakadze #კლეფედრონი #ნარკოტიკებისსაფრთხე #ახალგაზრდებისდაცვა #საზოგადოებრივიjანდაცვა