იმუნური სისტემის სიურპრიზი: მკვლევრებმა T უჯრედების გააქტიურების მეორე ფაზა აღმოაჩინეს – ახალ ეპოქას ვეხებით ვაქცინებსა და იმუნოთერაპიაში

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,

საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე

რა აღმოაჩინეს მეცნიერებმა?

მაქს პლანკის იმუნოლოგიის სისტემური კვლევის ჯგუფისა და ვიურცბურგის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა პირველად დაადგინეს, რომ T უჯრედების გააქტიურებას (ანუ პრაიმინგს) ორი ფაზა აქვს, და არა ერთი, როგორც აქამდე ეგონათ.

მკვლევართა გუნდს ხელმძღვანელობდნენ ვოლფგანგ კასტენმულერი და გეორგ გასტაიგერი. კვლევა 2025 წელს გამოქვეყნდა წამყვან სამეცნიერო ჟურნალში Science.

რა არის T უჯრედები და რატომ არის ეს აღმოჩენა მნიშვნელოვანი?

CD8 T უჯრედები არის ჩვენი იმუნური სისტემის ერთ-ერთი მთავარი მებრძოლი – ისინი ანადგურებენ ვირუსით ინფიცირებულ და სიმსივნურ უჯრედებს. ამ უჯრედების ეფექტურობა დიდწილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ და როდის ხდება მათი აქტივაცია.

გააქტიურება ორ ფაზად: მეცნიერებმა შეცვალეს არსებული წარმოდგენები

• I ფაზა – ფართო აქტივაცია: ყველა CD8 T უჯრედი აქტიურდება, რომლებიც ინფექციაზე რეაგირებენ.
• II ფაზა – დახვეწილი შერჩევა: მხოლოდ ყველაზე ეფექტური და ძლიერი T უჯრედები განაგრძობენ განვითარებას. ამ პროცესს მხარს უჭერს CD4 T-ების დახმარება და ციტოკინი IL-2.

ინოვაციური მიკროსკოპია და CXCR3

მკვლევრებმა შეძლეს T უჯრედების რეალური მოძრაობის, გამოყოფისა და ხელახალი დაკავშირების დაკვირვება ლიმფურ კვანძებში — და ეს შესაძლებელი გახდა CXCR3 მოლეკულების მეშვეობით.

რას ნიშნავს ეს ვაქცინებისა და იმუნოთერაპიისთვის?

• CAR-T უჯრედული თერაპიები – ახალი მიდგომები, რათა უფრო ეფექტურად შერჩეულ T უჯრედებზე მოხდეს კონცენტრირება.
• ქრონიკული ინფექციები და სიმსივნეები – იმუნური სისტემის მეორე ფაზის გააქტიურება შეიძლება გადამწყვეტი აღმოჩნდეს მკურნალობის გაუმჯობესებისთვის.
• ვაქცინები – შეიძლება გავხადოთ უფრო ზუსტი და ეფექტური.

წყარო:

Katarzyna Jobin, Deeksha Seetharama, Lennart Rüttger, Chloe Fenton, Ekaterina Kharybina, Annerose Wirsching, et al.

A distinct priming phase regulates CD8 T cell immunity by orchestrating paracrine IL-2 signals.

Science (2025)

https://www.science.org/doi/10.1126/science.ado1624

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ამ აღმოჩენამ შეიძლება მთლიანად შეცვალოს იმუნური თერაპიების არქიტექტურა. როცა ვსაუბრობთ იმუნურ სისტემაზე, მნიშვნელოვანია გავაცნობიეროთ, რომ მას არა მხოლოდ თავდაცვის, არამედ სწავლისა და შერჩევის უნარიც აქვს. ეს კი ნიშნავს, რომ ვაქცინების და იმუნოთერაპიების განვითარების ახალი ეპოქა იწყება.“

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი. WHO-ს ექსპერტი; Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი.

#იმუნიტეტი #ვაქცინები #სიმსივნე #იმუნოთერაპია #CD8T #IL2 #გიორგიფხაკაძე #აქხარისხია #ჯანმრთელობა #CAR_T #Science2025 #ინფექცია #ახალიაღმოჩენა #PublicHealth