ვაპინგი და „პოპკორნის ფილტვები“: სერიოზული საფრთხე, რომელიც უნდა იცოდეთ

„პოპკორნის ფილტვები“ (Bronchiolitis obliterans) არის იშვიათი, მაგრამ სერიოზული და შეუქცევადი ფილტვის დაავადება, რომელიც აზიანებს ფილტვების პატარა საჰაერო გზებს (ბრონქიოლებს). ეს მდგომარეობა პირველად დაფიქსირდა მიკროტალღური პოპკორნის ქარხნის მუშებში, რომლებიც ინჰალირებდნენ დიაცეტილს — ქიმიურ ნივთიერებას, რომელიც გამოიყენებოდა პოპკორნის არომატიზატორად. დიაცეტილის ინჰალაცია იწვევს ბრონქიოლების ნაწიბუროვან ცვლილებებს, რაც იწვევს ხველას, სუნთქვის გაძნელებას და სხვა რესპირატორულ სიმპტომებს .  

მიუხედავად იმისა, რომ დიაცეტილი ამოღებულია საკვები პროდუქტებიდან, ის კვლავ გვხვდება ზოგიერთი ელექტრონული სიგარეტის არომატიზატორებში. ამ ნივთიერების ინჰალაცია ვაპინგის დროს შეიძლება გამოიწვიოს იგივე ტიპის ფილტვის დაზიანება, რაც დაფიქსირდა პოპკორნის ქარხნის მუშებში.

სხვა მავნე ქიმიკატები ვაპინგში

ელექტრონული სიგარეტების აორთქლებაში აღმოჩენილია მრავალი მავნე ქიმიკატი, მათ შორის:

• ფორმალდეჰიდი

• აცეტალდეჰიდი

• აკროლეინი

• მძიმე მეტალები: ნიკელი, ტყვია, კადმიუმი

ეს ნივთიერებები დაკავშირებულია ფილტვის დაავადებებთან, გულის დაავადებებთან და კიბოსთან.

ბოლო წლებში დაფიქსირდა მრავალი შემთხვევა, სადაც ახალგაზრდები, რომლებიც იყენებდნენ ელექტრონულ სიგარეტებს, განიცდიდნენ სერიოზულ ფილტვის პრობლემებს, მათ შორის ფილტვის კოლაფსს და მწვავე რესპირატორულ დაავადებებს. ზოგიერთ შემთხვევაში, პაციენტებს დასჭირდათ ფილტვის ტრანსპლანტაცია .

ვაპინგის გავრცელება საქართველოში

საქართველოში ვაპინგის გავრცელება მზარდია, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში. ბოლო მონაცემებით, 2021 წელს საქართველოში ვაპინგის მომხმარებელთა რაოდენობა 43,800-ს შეადგენდა, რაც მოსახლეობის დაახლოებით 1.4%-ს შეადგენს. მამაკაცებში ეს მაჩვენებელი 2.3%-ია, ხოლო ქალებში — 0.5%

ვაპინგი არ არის უსაფრთხო ალტერნატივა ტრადიციული სიგარეტისთვის. ის შეიცავს მავნე ქიმიკატებს, რომლებიც შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული და შეუქცევადი ფილტვის დაზიანება. განსაკუთრებით ახალგაზრდებისთვის, მნიშვნელოვანია იცოდნენ ამ რისკების შესახებ და მიიღონ ინფორმირებული გადაწყვეტილებები.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე არის დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD), საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სფეროში, საქართველოში და საერთაშორისო დონეზე.