დაბერების პროცესების შენელება – NMN-ის დამატებები: ინოვაციური მიდგომა ჯანმრთელობისა და სიცოცხლის გახანგრძლივებისთვის

ბოლო წლებში ყურადღების ცენტრში მოექცა ნიკოტინამიდ მონონუკლეოტიდი (NMN) — ნივთიერება, რომელიც, კვლევების მიხედვით, უჯრედულ ენერგეტიკას და დაბერების პროცესების შენელებას უკავშირდება. თუმცა, სანამ მის გამოყენებას გადავწყვეტთ, აუცილებელია საკითხის სიღრმისეულად გაანალიზება.

NMN არის ბუნებრივი მოლეკულა, რომელიც ორგანიზმში გარდაიქმნება NAD+-ად (ნიკოტინამიდ ადენინ დინუკლეოტიდი) — კრიტიკულ ენერგეტიკულ კოენზიმად, რომელიც მონაწილეობს უჯრედების მეტაბოლიზმსა და აღდგენით პროცესებში [1].

ასაკთან ერთად, ორგანიზმში NAD+ დონე ბუნებრივად იკლებს, რაც ენერგიის დეფიციტს, კოგნიტური ფუნქციების დაქვეითებას და ჯანმრთელობის ზოგად პრობლემებს უკავშირდება.

ამ ფონზე გაჩნდა იდეა: შეძლებს თუ არა NMN-ის დამატება NAD+ დონის აღდგენას და, შესაბამისად, ჯანმრთელობის გაძლიერებას?

რატომ გახდა NMN ასეთი პოპულარული?

სატესტო კვლევებმა ცხოველებზე (მთავრად თაგვებზე) აჩვენა:

• მეტაბოლიზმის გაუმჯობესება

• კუნთოვანი მასის და ენერგიის ზრდა

• მეხსიერების და კოგნიტური ფუნქციების გაძლიერება

• ინსულინის მგრძნობელობის გაუმჯობესება [2, 3]

ამ მონაცემებმა ფართო ინტერესი გამოიწვია როგორც სამეცნიერო, ასევე საზოგადოებრივ წრეებში.

რას გვიდასტურებს ადამიანებზე ჩატარებული კვლევები?

ამ დროისთვის არსებული მონაცემების მიხედვით:

• ადრეულ კლინიკურ კვლევებში აღინიშნა ენერგიის მატება და მეტაბოლური ფუნქციების გაუმჯობესება [4, 5].

• გრძელვადიანი უსაფრთხოება და დაბერების პროცესზე ზეგავლენა ჯერ კიდევ დაუდგენელია [6].

• საჭიროა მასშტაბური და ხანგრძლივი კვლევები ეფექტურობის და უსაფრთხოების დასადასტურებლად.

მნიშვნელოვანია: NMN დამატებები საკვები დანამატებია და არ ექვემდებარება ისეთივე მკაცრ რეგულირებას, როგორიცაა სამედიცინო მედიკამენტებს [7].

რისკები და სიფრთხილის ზომები

• სიწმინდის პრობლემა: ყველა პროდუქტი არ შეიცავს მაღალხარისხიან NMN-ს [8].

• გრძელვადიანი რისკები: NAD+ დონის ხელოვნური ზრდის ზუსტი ეფექტი ჯერჯერობით უცნობია.

• ზედმეტად ხმამაღალი მარკეტინგული დაპირებები: აუცილებელია კრიტიკული ანალიზი და სანდო წყაროებზე დაყრდნობა.

მხოლოდ სანდო, სერტიფიცირებული მწარმოებლების პროდუქტების შერჩევა არის აუცილებელი პირობა.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

“NMN წარმოადგენს დიდ პერსპექტივას ჯანმრთელობის გაუმჯობესების მიმართულებით, თუმცა, ვიდრე საზოგადოება მას “ახალგაზრდობის ელექსირად” მიიჩნევს, საჭიროა მეტი სიფრთხილე და სამეცნიერო მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მიდგომა. ვურჩევ მოსახლეობას მხოლოდ სანდო მწარმოებლების პროდუქტების გამოყენებას და დამატებების მიღების წინ ექიმთან კონსულტაციას.”

თუ გეგმავთ NMN-ის დამატებების გამოყენებას:

• აუცილებლად კონსულტაცია ექიმთან.

• მხოლოდ ავტორიზებული მწარმოებლების არჩევა.

• ფრთხილი მიდგომა ყველა დამატების მიმართ.

• ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვა: სწორ კვება, რეგულარული ვარჯიში, ხარისხიანი ძილი და სტრესის კონტროლი.

ნამდვილი ჯანმრთელობა ეფუძნება ყოველდღიურ სწორ არჩევანს — და არა ერთ მაგიურ ნივთიერებას.

წყაროები (Vancouver სტილში):

1. Imai S, Guarente L. NAD+ and sirtuins in aging and disease. Trends Cell Biol. 2014;24(8):464–471. doi:10.1016/j.tcb.2014.04.002.

2. Mills KF, Yoshida S, Stein LR, Grozio A, Kubota S, Sasaki Y, et al. Long-term administration of nicotinamide mononucleotide mitigates age-associated physiological decline in mice. Cell Metab. 2016;24(6):795–806. doi:10.1016/j.cmet.2016.09.013.

4. Wang Y, Xie X, Sun C, Chen T, Liu J, Ma Y, et al. Clinical research progress of NMN as an anti-aging agent. BMC Transl Med. 2024;22(1): 145. doi:10.1186/s12967-024-05614-9.

5. Xu B, Ji Y, Zhang X, Fan X, Ma Y. Research progress and prospects of NMN in human health. Front Pharmacol. 2024;15:1436597. doi:10.3389/fphar.2024.1436597.

7. U.S. Food and Drug Administration (FDA). NMN product status announcement. 2023 [cited 2025 Apr 26].

8. Nature Scientific Reports. NMN supplement quality analysis. Sci Rep. 2024;14:81393. doi:10.1038/s41598-024-81393-z.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD), საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. 25+ წელზე მეტი გამოცდილებით საქართველოსა და საერთაშორისო დონეზე.