ბარიატრიული ქირურგიის დასასრული? – გიორგი ფხაკაძე სასიხარულო ინფორმაციას ავრცელებს

სტატია | ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი

ახალი პრეპარატი, რომელიც Amgen-მა 2025 წელს გამოაცხადა, შესაძლოა სამუდამოდ შეცვალოს მიდგომა ჭარბწონიანობის და ტიპი 2 დიაბეტის მკურნალობისადმი. MariTide – ან როგორც მისი სამეცნიერო დასახელებაა, maridebart cafraglutide – უკვე მოიხსენიება როგორც „ბარიატრიული ქირურგიის მკვლელი“, რადგან ის აღწევს ისეთ შედეგებს, რომლებიც აქამდე მხოლოდ ქირურგიული ჩარევის შემდეგ იყო შესაძლებელი.

რატომ არის ეს პრეპარატი განსაკუთრებული?

MariTide მუშაობს ორი მექანიზმით ერთდროულად: ის ააქტიურებს GLP-1 რეცეპტორს და ამავე დროს ბლოკავს GIP რეცეპტორს. ეს კომბინაცია უზრუნველყოფს შიმშილის დაქვეითებას, სისხლში შაქრის დონის სტაბილიზაციას და მეტაბოლიზმის გაუმჯობესებას. ამავე დროს, GIP-ის ბლოკირება განსხვავებულია სხვა პრეპარატებისგან, როგორიცაა Ozempic ან Mounjaro, რომლებიც GIP-ზე აგონისტურად მოქმედებენ.

ამგვარად, MariTide არა მხოლოდ აძლიერებს ინსულინის რეაქციას, არამედ პირდაპირ ზემოქმედებს ცხიმოვანი ქსოვილის მეტაბოლიზმზე და ენერგიის ხარჯვაზე.

Phase 2 კლინიკურმა კვლევამ აჩვენა შთამბეჭდავი შედეგები: არადიაბეტიანი პაციენტების ჯგუფში, 52 კვირის შემდეგ, სხეულის მასა შემცირდა საშუალოდ 19.9 პროცენტით. დიაბეტიანებში შედეგი ოდნავ დაბალია – დაახლოებით 17 პროცენტი, თუმცა კვლავაც მნიშვნელოვნად უკეთესია არსებული ალტერნატივებთან შედარებით.

შედარებისთვის, Ozempic-ს და მისი ძმისპრეპარატ Wegovy-ს შეუძლია წონის საშუალოდ 14-15%-ით შემცირება. Mounjaro-ს, რომელიც ასევე ორ ჰორმონზე მოქმედებს, ეფექტი 17-18%-ს აღწევს. მაგრამ არც ერთი მათგანი არ აღწევს MariTide-ის 20%-იან შედეგს – მით უმეტეს თვეში მხოლოდ ერთი ინექციით.

დოზირება: თვეში ერთხელ — და მორჩა

ეს ის ძირითადი უპირატესობაა, რომელიც MariTide-ს ბაზარზე სრულიად ახალ მოთამაშედ აქცევს.

ამჟამინდელი პრეპარატები (Ozempic, Mounjaro, Wegovy) საჭიროებენ კვირაში ერთჯერად ინექციებს და მათი დოზები თანდათან იზრდება კვირების განმავლობაში, რაც პაციენტისთვის დამატებითი სირთულეა. მეტიც, ხშირია გვერდითი მოვლენები — გულძმარვა, ღებინება, დიარეა.

MariTide-ს დოზირება იწყება თვეში 21 მილიგრამით, იზრდება 35-მდე და საბოლოოდ აღწევს 70 მილიგრამს. ინექცია კეთდება თვეში ერთხელ, რაც გაცილებით მოსახერხებელია და ხელს უწყობს პაციენტის მონდომებისა და განწყობის შენარჩუნებას.

ახალ დოზირების სტრატეგიაში გამოიყენება ტიტრაცია — ანუ დოზების ეტაპობრივი გაზრდა — რამაც გვერდითი მოვლენები თითქმის სრულად შეამცირა: ახალი სქემით გულძმარვის შემთხვევები შემცირდა 92%-დან 7.8%-მდე.

მადლობა! ქვემოთ გთავაზობთ იმ ტექსტის შინაარსს, რომელიც ადრე ცხრილის ფორმატით გქონდათ, ახლა კი გადამუშავებულია მხოლოდ ბიულეტების (bullet points) სტრუქტურაში — ტექსტურად, სუფთად და შენიშვნებით, რათა მარტივად ჩაიწეროს სტატიაში ან პრეზენტაციაში:

შედარება: MariTide vs Ozempic vs Mounjaro

• ყველა პრეპარატი ეკუთვნის GLP-1 აგონისტების ჯგუფს, მაგრამ MariTide გამოირჩევა GIP რეცეპტორის ინჰიბირებით — ანუ ბლოკირებით, ხოლო Mounjaro მას აძლიერებს, რაც პათოფიზიოლოგიურად განსხვავებულ ეფექტებს იძლევა.

• MariTide-ის მთავარი უპირატესობა: ერთდროულად მოქმედებს ორ ჰორმონზე — ამ დროს GIP-ის ბლოკირება ხელს უწყობს ცხიმოვანი ქსოვილის დაშლას და ენერგიის წვას, რაც არ ახასიათებს Ozempic-ს.

• მიღების სიხშირე:

• MariTide – თვეში 1 ინექცია

• Ozempic და Mounjaro – კვირაში 1 ინექცია

➤ ეს ნიშნავს, რომ MariTide უფრო მოსახერხებელია გრძელვადიან გამოყენებაში

• წონის კლება (52 კვირაში):

• MariTide: 19.9% (არადიაბეტიანებში), 17% (დიაბეტიანებში)

• Ozempic/Wegovy: საშუალოდ 15%

• Mounjaro: საშუალოდ 17.8%

➤ ანუ MariTide აჭარბებს ორივეს შედეგითაც და მოხერხებულობითაც

• სისხლში შაქრის კონტროლი (HbA1c კლება):

• MariTide: საშუალოდ -2.2%

• Ozempic: საშუალოდ -1.7%

• Mounjaro: საშუალოდ -2.0%

➤ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი დიაბეტიანებისთვის — MariTide-ს მეტაბოლური ეფექტიც უკეთესია

• გვერდითი მოვლენები (განსაკუთრებით გულძმარვა და ღებინება):

• MariTide-ს ტრადიციულად ახასიათებდა მაღალი GI გვერდითი მოვლენები (90%-მდე), თუმცა ახალი დოზირების ტიტრაციის სქემამ (21 → 35 → 70 მგ) შეამცირა გვერდითი მოვლენები 7.8%-მდე

• Ozempic/Mounjaro გვერდითი მოვლენები ხშირად რჩება 25-50% დიაპაზონში

➤ ეს ნიშნავს, რომ სწორად მართული MariTide სჯობნის სხვა პრეპარატებს გვერდითი ეფექტების კუთხითაც

• დოზირება:

• MariTide: 21 მგ → 35 მგ → 70 მგ (თვეში)

• Ozempic: 0.25 მგ → 2 მგ (კვირაში)

• Mounjaro: 2.5 მგ → 15 მგ (კვირაში)

➤ MariTide-სთან მკაფიოდ ნაკლები ინექცია და უფრო სტაბილური ფარმაკოდინამიკა

და ბარიატრიული ოპერაციები?

დღეს ბარიატრიული ქირურგია – მათ შორის რუდენ Y და sleeve gastrectomy – რჩება უკიდურესი სიმსუქნის მკურნალობის “ბოლო ნაბიჯად”, თუმცა ამ ოპერაციებს აქვს სერიოზული რისკები:

• საჭიროებს ანესთეზიას

• მოითხოვს მკაცრ დიეტურ შეზღუდვებს სიცოცხლის ბოლომდე

• აქვს ინფექციებისა და ორგანიზმზე შორსმსავალი შედეგების რისკი

• და რაც მთავარია – არ არის ხელმისაწვდომი ყველასთვის

თუ არსებობს თვეში ერთი ინექცია, რომელსაც შეუძლია იგივე (ან თითქმის იგივე) შედეგის მიღწევა ქირურგიული ჩარევის გარეშე – ეს ნიშნავს სრულიად ახალ ეპოქას.

დღეს ჭარბწონიანობის მკურნალობის ბაზარს სრულად აკონტროლებენ ორი ფარმაცევტული გიგანტი:

• Novo Nordisk (Ozempic, Wegovy)

• Eli Lilly (Mounjaro, Zepbound)

ამ კომპანიების წლიური შემოსავალი ამ სეგმენტიდან მილიარდობით დოლარს აჭარბებს. თუმცა თუ Amgen შეძლებს MariTide-ის კლინიკურად დამტკიცებას და ბაზარზე დაშვებას 2027 წლიდან, პროგნოზირებულია, რომ მინიმუმ 25-30% ბაზრის წილი გადაანაწილდება მათ შორის.

პრეპარატის თვიური ფორმა, ნაკლები გვერდითი მოვლენები და მაღალი ეფექტურობა – ეს ყველაფერი იმას ნიშნავს, რომ MariTide-ს ექნება სერიოზული უპირატესობა მომხმარებლისთვის და ასევე სახელმწიფო ჯანდაცვის სისტემებისთვის, რომელთაც არ უღირთ ძვირადღირებული ოპერაციები ან წლობით ინექციების შეძენა.

საქართველოსთვის ეს რას ნიშნავს?

ჩვენი ქვეყანა არ არის გამონაკლისი: ჭარბწონიანობა და დიაბეტი საქართველოში დიდი გამოწვევაა. სამწუხაროდ, ბარიატრიული ოპერაციები დღესაც ხელმისაწვდომია მხოლოდ მაღალშემოსავლიანი პაციენტებისთვის.

ახალი თაობის პრეპარატები, როგორიცაა MariTide:

• გახდება რეალური ალტერნატივა ოპერაციებისთვის

• შეიძლება აიცილოს ქირურგიული გართულებები

• და რაც მთავარია — მკურნალობა გახდება უფრო სუფთა, მარტივი და ეფექტური

ამისთვის კი აუცილებელია მარეგულირებელი პოლიტიკის გააქტიურება, ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა და ექიმების გადამზადება.

„ჩვენ პირველად ვუყურებთ პრეპარატს, რომელიც არ იმიტირებს ბარიატრიულ შედეგებს, არამედ მათ ცვლის.

MariTide არ არის მხოლოდ ახალი წამალი — ეს არის სრულიად ახალი თერაპიული ფილოსოფია, რომელიც საშუალებას აძლევს ადამიანებს დიდი ცვლილებების მიღწევას ოპერაციის გარეშე.

პაციენტებისთვის ეს ნიშნავს უფრო ნაკლებ რისკს, უფრო მეტ არჩევანს და უკეთეს ჯანმრთელობას. სახელმწიფოებისთვის — ნაკლებ ხარჯებს და უკეთეს შედეგებს.

ახლა უკვე დროა, საქართველო მზად იყოს ამ ცვლილების მისაღებად.”

— პროფ. გიორგი ფხაკაძე

მეტი უახლესი და სანდო სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე:

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.

გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.

შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.