ახალი ტვინის უჯრედები ომეგა-3-ით? — სასარგებლო კი, მაგრამ სიფრთხილე აუცილებელია!

დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე

მანჩესტერის უნივერსიტეტის უახლესი კვლევა გვიჩვენებს:

ომეგა-3 ცხიმოვანი მჟავები, განსაკუთრებით DHA, ხელს უწყობს:

• ახალი ნეირონების (ტვინის უჯრედების) ზრდას

• მეხსიერების გაუმჯობესებას

• სწავლის უნარის ზრდას

• ტვინის პლასტიურობას (ადაპტაციის უნარს)

ეს ნიშნავს, რომ ომეგა-3 შეიძლება იყოს ტვინის ბუნებრივი გამაახალგაზრდავებელი.

საიდან მივიღოთ ომეგა-3? — პირველი გზა ყოველთვის ბუნებრივია!

უმაღლესი ხარისხის წყაროებია:

• ცხიმიანი თევზი – სკუმბრია, ორაგული, სარდინი, ლოქო
• ზღვის პროდუქტები
• ჩიას და სელის თესლი (ALA, რომელიც ნაწილობრივ გარდაიქმნება DHA-სა და EPA-დ)
• კაკალი და სელის ზეთი

შენიშვნა: საკვებიდან მიღებული ომეგა-3 საუკეთესოდ ითვისება ორგანიზმის მიერ.

როდის ვიყენებთ დანამატებს და რატომ ფრთხილად?

თუ ვერ ვიღებთ საკმარის ომეგა-3-ს საკვებით — შეიძლება დანამატები გამოვიყენოთ, მაგრამ:

• მხოლოდ მაღალი ხარისხის
• მხოლოდ ექიმის რჩევით
• არასოდეს თვითნებურად ან გადაჭარბებული დოზით!

გაფრთხილება: დაბალი ხარისხის ომეგა-3 შეიძლება საზიანო იყოს!

ბაზარზე უამრავი დაბალი ხარისხის ომეგა-3 დანამატია — ზოგი დაჟანგებულია, ზოგი დაბინძურებულია ტყვიით ან სხვა მძიმე მეტალებით, ზოგს კი არ გააჩნია საჭირო DHA/EPA კონცენტრაცია.

რისკები დაბალი ხარისხის ან გადაჭარბებული დოზით მიღებისას:

• სისხლის გათხელება და სისხლდენის რისკის გაზრდა
• სიყვითლე და ღვიძლის გადატვირთვა
• ნერწყვების და კუჭის პრობლემები
• იმუნური სისტემის დათრგუნვა
• მძიმე მეტალებით ინტოქსიკაცია

საქართველოში მდგომარეობა?

• მოსახლეობა ხშირად იღებს დანამატებს რეკლამით, არა ექიმის რჩევით

• ხარისხის კონტროლი მწირია

• თევზის მოხმარება დაბალია, რაც პრობლემას ამძიმებს

• არ არსებობს ეროვნული სახელმძღვანელო ამ თემაზე

რას გვირჩევს პროფესორი ფხაკაძე?

პირველ რიგში — კვების გზით მიიღეთ ომეგა-3

თუ ეს შეუძლებელია — აირჩიეთ მხოლოდ სანდო ბრენდები, ექიმთან შეთანხმებით

არ მიიღოთ უფრო მეტი, ვიდრე რეკომენდებულია

ფრთხილად იყავით იმ პროდუქტის ხარისხზე, რომელიც იყიდება ონლაინ ან ბაზარში უკონტროლოდ

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ომეგა-3 ნამდვილად სასარგებლოა — მაგრამ არასწორი მიღება შეიძლება საზიანო აღმოჩნდეს. დღესდღეობით ბაზარი სავსეა უხარისხო დანამატებით. პაციენტმა უნდა იცოდეს: თუკი იღებ დანამატს, ეს უნდა იყოს მხოლოდ საჭიროების შემთხვევაში, მხოლოდ ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ და მხოლოდ ხარისხიანი წყაროდან. გადაჭარბებული დოზა არ ნიშნავს მეტ სარგებელს — პირიქით, ხშირად ნიშნავს მეტ ზიანს.“

University of Manchester – DHA and Neurogenesis Research, 2024

NIH Office of Dietary Supplements – Omega-3 Fact Sheet (2023)

WHO – Nutrition and Brain Health Guidelines

EFSA – Opinion on Omega-3 Safety Levels (2022)

დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება. ის არის WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი.