ახალი კვლევა აუტიზმის კიდევ ერთ საიდუმლოს ხსნის!

მეცნიერებმა როჩესტერის უნივერსიტეტში (აშშ) აღმოაჩინეს, რომ აუტისტურ სპექტრზე მყოფ ადამიანებს ტვინი სხვა ფორმით ამუშავებს შეხების შეგრძნებებს – განსაკუთრებით იმ დროს, როცა ისინი თვითონ ახორციელებენ შეხებას.

შედეგად – ბავშვის ან ზრდასრულის „გაიმეორებადი მოძრაობები“ – იგივე სტიმინგი (stimming), როგორიცაა ხელების ქნევა, თითების დაკაკუნება ან თმის ტრიალი, შეიძლება არ იყოს მხოლოდ ჩვევა, არამედ ტვინის რეაქცია გარემოზე, სტრესზე ან გადატვირთულ შეგრძნებებზე.

მთავარი მიგნებები:

• ნეიროტიპური (ჯანმრთელი ტვინის მქონე) ადამიანები ამცირებენ ტვინის აქტივობას, როცა თვითონ ეხებიან რამეს – რადგან მათი ტვინი წინასწარ პროგნოზირებს შედეგს;

• აუტიზმის მქონე ადამიანების ტვინი კი ვერ ანსხვავებს – არის თუ არა შეხება საკუთარი გამოწვეული, თუ გარე.

• ეს შესაძლოა ხსნის, რატომ აგრძელებენ ისინი ერთსა და იმავე მოძრაობებს – ეს მოძრაობები მათ ეხმარებათ რეგულირებაში, დამშვიდებაში და თავს უკეთ გრძნობენ.

კვლევაში გამოყენებული იყო:

• ტვინის აქტივობის მაღალი სიზუსტის (EEG) რუკირება

• ვირტუალური რეალობა (VR)

• შეხების სიმულაცია ვიბრაციის მეშვეობით

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ეს კვლევა არა მარტო გვანახებს, როგორ ფიქრსა და შეგრძნებას განიცდის აუტისტური ადამიანი, არამედ გვეხმარება, უკეთ გავუგოთ მათ – არა როგორც „სხვანაირებს“, არამედ როგორც განსხვავებულად ორგანიზებულ გონებას.

საზოგადოებამ უნდა გაიგოს – სტიმინგი არ არის ცუდი საქციელი. ეს არის დამცავი მექანიზმი!

ჩვენი ამოცანაა, შევქმნათ უსაფრთხო გარემო და არ დავაძალოთ ბავშვებს „შეჩერდნენ“ იქ, სადაც მათი ტვინი ეძებს დაცვას.“

წყარო:

University of Rochester, 2025

სტატიის სრული ტექსტი:

მთავარი ავტორი: ემილი აიზენშტეინი (Emily Isenstein, PhD),

კვლევა გამოქვეყნდა: NeuroImage

მეტი ინფორმაცია აუტიზმის და ბავშვთა მხარდაჭერის შესახებ:

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, საერთაშორისო ჯანდაცვის ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და

გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. 25+ წლიანი გამოცდილება ჯანდაცვის სფეროში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე.